Dnia 1 marca obchodzony jest  Narodowy Dzień Pamięci  Żołnierzy Wyklętych - święto państwowe ustanowione w 2011 roku.

Do najsłynniejszych Żołnierzy Wyklętych należą:

• Rotmistrz Witold Pilecki- „ochotnik do Auschwitz”, po II wojnie twórca siatki wywiadowczej, zamordowany 25 maja 1948 r.
• Major Hieronim Dekutowski „Zapora”- cichociemny, dowódca oddziałów partyzanckich na Lubelszczyźnie,  zamordowany 7 marca 1949 r.
• Major Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszka”- dowódca 5 Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, zamordowany 8 lutego 1951 r.
• Podpułkownik Łukasz Ciepliński ps. „Pług”- Prezes IV Zarządu Głównego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, zamordowany 1 marca 1951 r.
• Sierżant Józef Franczak ps. „Laluś” – najdłużej ukrywający się żołnierz niepodległościowego podziemia, poległ 21 października 1963 r.

Głównym celem walki  Żołnierzy Wyklętych stało się przeciwdziałanie sowietyzacji narodu polskiego oraz podporządkowaniu go ZSRR. W tym celu prowadzono walkę zbrojną przeciwko jednostkom NKWD i Armii Czerwonej, a także przeciwko formacjom wojskowym tzw. Polski Ludowej-Urzędowi Bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej.

Przez szeregi struktur konspiracyjnych w latach 1944-1963 przewinęło się około 300 tysięcy osób, w tym 80 tysięcy walczyło w oddziałach leśnych.

Ponad 20 tysięcy żołnierzy zginęło bądź zostało zamordowanych skrytobójczo lub w więzieniach NKWD i UB, część wywieziono na Wschód, wielu skazano na kary pozbawienia wolności. W końcu lat 40. i na początku 50. ponad 250 tys. ludzi więziono i przetrzymywano w obozach pracy.

Po zwycięstwie „sił bezpieczeństwa” umocnił się reżim komunistyczny w Polsce.

Pamiętajmy o bohaterach, dla których wolność ojczyzny była ważniejsza niż własna, o bohaterach, którzy poświęcili życie walcząc niezłomnie o niepodległą Polskę.

  Anna Flis